Po raz trzynasty CBiDGP miało okazję gościć naukowców, producentów i użytkowników środków smarnych na konferencji „Teoretyczne i praktyczne aspekty stosowania środków smarnych i eksploatacyjnych w przemyśle”, która odbyła się w kwietniu br. w Wiśle.

Celem spotkania była prezentacja najnowszych osiągnięć w zakresie gospodarki smarowniczej, cech i właściwości środków smarnych oraz warunków ich stosowania.

Środki smarne a środowisko

– Niewłaściwe stosowanie środków smarnych w maszynach i urządzeniach oraz niewłaściwa ich utylizacja mogą wpływać negatywnie na stan środowiska naturalnego – mówił podczas konferencji dr inż. Grzegorz Sporysz z Centrum Badań i Dozoru Górnictwa Podziemnego. Niebezpieczne są zwłaszcza składniki smarów, takie jak: węglowodory aromatyczne, węglowodory nienasycone oraz związki zawierające: siarkę, azot, tlen, chlor, fosfor. Ich przenikanie do środowiska następuje najczęściej poprzez wycieki olejów podczas transportu, wycieki z nieszczelnych systemów olejowych, awarie maszyn i urządzeń, odparowywanie olejów. Do skażenia środowiska dochodzi nierzadko w efekcie mniej lub bardziej świadomej działalności użytkownika: nieodpowiedniego składowania opakowań po środkach smarnych i zużytych filtrach olejów, nieprawidłowej konserwacji maszyn i urządzeń czy celowego wylewania zużytych olejów do gruntu.

Sposobem na znaczne ograniczenie negatywnego oddziaływania środków smarnych na środowisko naturalne jest po prostu przestrzeganie przepisów dotyczących obsługi maszyn i urządzeń, w tym dobór odpowiednich materiałów uszczelniających, stosowanie smarów i olejów w otoczeniu, którego warunki gwarantują ich bezpieczeństwo. Oleje mogą oddziaływać nie tylko na środowisko, ale także na zdrowie człowieka. – W wyniku działania czynników takich jak: temperatura, ciśnienie, stopień zanieczyszczenia oleju, działania mikroorganizmów, wzrasta jego szkodliwość i stwarza to realne zagrożenie dla zdrowia – podkreślił dr Sporysz. Negatywny wpływ środków smarnych może przejawiać się zmianami miejscowymi na skórze bądź ogólnotoksycznymi wiążącymi się z zatruciami układu oddechowego. Działania zapobiegawcze to przede wszystkim zachowanie zasad higieny osobistej oraz stosowanie środków ochrony.

Gospodarka smarownicza a ekonomia

– Poprawne smarowanie elementów maszyn i urządzeń jest jednym z najważniejszych zabiegów konserwacyjnych w zakresie zadań związanych z utrzymaniem ruchu – zaznaczyła podczas konferencji Ewa Kania, także reprezentująca Centrum Badań i Dozoru Górnictwa Podziemnego. – Wdrożenie i poprawne realizowanie zasad gospodarki smarowniczej jest kluczem do zmniejszenia kosztów związanych z wytwarzaniem, a więc obniżenia kosztów utrzymania ruchu, a tym samym zwiększenia zysków.

Co znaczy poprawna gospodarka smarownicza? To działania mające na celu: zapewnienie zmniejszenia tarcia, ograniczenie zanieczyszczeń, ochronę przed korozją, tłumienie drgań, amortyzację obciążeń uderzeniowych, zmniejszenie luzów. Sprowadza się to do kilku istotnych zasad. Wśród nich najważniejsze to: dobór odpowiedniego oleju, wymiana i uzupełnianie smarów zgodnie z wytycznymi, monitorowanie właściwości fizykochemicznych olejów, prowadzenie działań pielęgnacyjnych olejów (filtracja, odwirowanie), kontrola parametrów świadczących o jakości olejów, takich jak: lepkość kinematyczna, wskaźnik lepkości, liczba kwasowa, zawartość zanieczyszczeń. Pozostałe aspekty związane z gospodarką smarowniczą dyskutowane podczas konferencji to także między innymi: wpływ środków smarnych na niezawodność maszyn, klasyfikacja środków smarnych wynikająca z wytycznych REACH i CLP, metody określania czystości środków smarnych i eksploatacyjnych, stosowanie środków smarnych w trudnych warunkach eksploatacyjnych.