Temat wydania: jazda ludzi przenośnikami taśmowymi. Polecamy: automatyzacja procesu wydobywczego, monitorowanie migracji załogi gwarantem bezpieczeństwa, sposoby eksploatacji pokładów o małej miąższości, badanie urządzeń pod kątem iskrobezpieczeństwa – zasada działania iskiernika od strony technicznej. W numerze problematyka emisji gazów ze zlikwidowanych kopalń na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego.
W artykule przedstawiono wybrane instalacje przenośników taśmowych dalekiego zasięgu pracujące w różnych warunkach. Ciągły rozwój materiałów konstrukcyjnych, techniki napędowej oraz metod obliczeniowych pozwala na budowanie coraz dłuższych energooszczędnych przenośników taśmowych. Obecnie długości przenośników jako pojedyncze urządzenie sięgają prawie 20 km z taśmą nieckową i ponad 30 km z linami pędnymi. Doświadczenia w górnictwie światowym pokazują, że ten typ transportu okazuje się tańszy niż szynowy czy samochodowy.
Artykuł przedstawia rozwiązanie problemu transportu załogi do przodków i ścian w nowoczesnej kopalni węgla kamiennego, na przykładzie ZG Sobieski TAURON Wydobycie S.A. W treści artykułu przedstawiono rozwiązanie tego zagadnienia w sposób tradycyjny oraz w oparciu o nowe koncepcje, wymagające uzyskania odstępstwa od obowiązujących przepisów, wydanego przez prezesa WUG. Ponadto podano podstawowe informacje techniczne, przykładowe koszty, efekt ekonomiczny oraz wpływ powyższych rozwiązań na poprawę bezpieczeństwa pracy. ZG Sobieski TAURON Wydobycie S.A. jest obecnie liderem w stosowaniu na szeroką skalę przenośników taśmowych przystosowanych do transportu załogi.
W artykule przedstawiono technologię pozyskania i twórczego wykorzystania metanu pokładów węgla w Polsce. W kopalniach metan towarzyszący eksploatacji kopaliny podstawowej – węgla kamiennego – nieujęty przez odmetanowanie, w większej części wydziela się do powietrza wentylacyjnego, tworząc mieszaniny metanowe – powietrzne – o różnym stężeniu metanu i jest odprowadzany do atmosfery. W ostatnich latach metan z pokładów węgla wykorzystywany jest jako paliwo do różnorodnych instalacji energetycznych.
W artykule przedstawiono problem wypływu gazów ze zlikwidowanych kopalń na powierzchnię terenu. Główne zagrożenie w wypływających gazach mogą stanowić metan i dwutlenek węgla. Problem ten był notowany we wszystkich zagłębiach górniczych na świecie, w tym także w niektórych częściach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Tym niemniej, jak dotąd, w Polsce nie istnieją formalne rozwiązania dotyczące ochrony obiektów budowlanych istniejących i projektowanych na terenach zagrożonych niniejszym zjawiskiem.
Eksploatacja cienkich pokładów zyskuje stopniowo na znaczeniu, ponieważ pokłady grube zostały w przeszłości w wielu krajach w znaczącym stopniu wybrane. W sytuacji zapotrzebowania na węgiel koksowy produkowany przez Jastrzębską Spółkę Węglową S.A. i przy obecnej wielkości bazy zasobowej trwają poszukiwania możliwości eksploatacji pokładów o miąższości od 1,0 m do 1,5 m, które stanowią znaczący udział w bazie zasobowej kopalń JSW S.A. Podobną sytuację można spotkać w wielu innych krajach i np. w Chinach, kraju będącym największym producentem węgla na świecie, zasoby węgla ulokowane w pokładach cieńszych niż 1,3 m szacowane są na 25 proc. ogólnych rezerw węgla. Artykuł przedstawia dotychczasowe doświadczenia Kopalni „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” JSW S.A. w zakresie stosowania techniki strugowej oraz kompleksu ścianowego do wybierania cienkich pokładów (z wykorzystaniem głowicy urabiająco-ładującej GUŁ-500, popularnie nazywanej Mikrusem).
W kopalniach Jastrzębskiej Spółki Węglowej występują, często w sposób skojarzony, prawie wszystkie zagrożenia naturalne. Stanowią one potencjalne niebezpieczeństwo dla ludzi i mienia kopalni. Prowadzenie eksploatacji na coraz większych głębokościach znacząco nasila występowanie zagrożeń. Dążeniem jest wdrożenie inteligentnej kopalni, czyli kopalni praktycznie bez ludzi pracujących na dole. W artykule przedstawiono kierunki działań i zaawansowanie prac w JSW S.A. związanych z: • automatyzacją procesu produkcyjnego, • monitorowaniem wybranych zagrożeń naturalnych, których intensywność występowania ma znaczący wpływ na sposób prowadzenia ruchu zakładów górniczych i na bezpieczeństwo ich załóg, • wizualizacją i lokalizacją pracowników w wyrobiskach dołowych, • gospodarką środkami produkcji. Systemy te w znaczący sposób przyczyniają się do poprawy bezpieczeństwa i organizacji pracy oraz obniżenia kosztów produkcji węgla.
Na przykładzie dwóch kopalń węgla kamiennego przedstawiona została awaryjność w procesie wydobywczym, ze szczególnym uwzględnieniem maszyny urabiającej. Analizie poddane zostały dwa kompleksy wydobywcze: strugowy oraz kombajnowy. Aby obniżyć koszty generowane przez awarie, służby utrzymania ruchu powinny na bieżąco prowadzić kontrolę racjonalnego oraz efektywnego użytkowania i obsługiwania maszyn. Konsekwencją tych działań będzie zmniejszenie przerw w pracy, a tym samym obniżenie kosztów produkcji, czyli zwiększenie efektywności działania zakładu górniczego. W niniejszym artykule do oceny awaryjności urządzeń górniczych wykorzystano jedno z tradycyjnych narzędzi zarządzania jakością – diagram Pareto-Lorenza.
W artykule przedstawiono innowacyjny system bezpieczeństwa ARGUS służący do monitorowania migracji załogi na przykładzie instalacji zabudowanej w podziemnym zakładzie górniczym JSW S.A. KWK „Pniówek” w Pawłowicach. Ponadto przedstawiono proces doboru, zabudowy oraz użytkowania systemu monitorowania migracji załogi z prezentacją doświadczenia zdobytego na każdym z etapów jego wdrażania.
Wg statystyk co roku w górnictwie notowanych jest około 500 przypadków chorób zawodowych. Zdecydowana większość z nich to choroby układu oddechowego (pylica węglowa) oraz utrata słuchu. Spółki węglowe zapewniają odpowiednie środki ochrony indywidualnej, jednak liczba chorób zawodowych utrzymuje się na podobnym poziomie. Trudno powiedzieć, na ile ma to związek z niewłaściwym stosowaniem środków ochrony indywidualnej, dlatego tak ważne jest, by górnicy stosujący te środki byli w pełni świadomi, że pozwalają one nie tylko na zmniejszenie uciążliwości pracy w warunkach górniczych, ale też chronią przed groźnymi chorobami zawodowymi.
Urządzenia elektryczne stosowane w podziemiach kopalń lub w przestrzeniach zagrożonych wybuchem muszą zostać przebadane pod kątem iskrobezpieczeństwa zgodnie z normą PN-EN 60079-11. Norma przewiduje dwie możliwości analizy obwodu elektronicznego – za pomocą modeli matematycznych, wyliczając teoretyczną energię, jaka może wydzielić się w układzie, lub za pomocą iskiernika, wykonując odpowiednie badania. W niniejszym artykule opisano badania obwodu elektrycznego oraz zasadę działania iskiernika na przykładzie stanowiska do badań iskrobezpieczeństwa w Instytucie Technik Innowacyjnych EMAG.
Badania rzeczoznawcze w obszarze maszyn i urządzeń górniczych stanowią ważne ogniwo systemu bezpieczeństwa polskiego przemysłu wydobywczego. Uprawnienia do prowadzenia tego typu badań nadawane są przez prezesa Wyższego Urzędu Górniczego zarówno ekspertom posiadającym odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie, jak i instytucjom spełniającym wymogi określone w Prawie geologicznym i górniczym. Funkcja rzeczoznawcy ds. ruchu zakładu górniczego wiąże się z kompleksowym nadzorem nad stanem technicznym urządzeń eksploatowanych pod ziemią, na każdym etapie jego użytkowania, zgodnie z właściwymi przepisami i normami. Rzeczoznawstwo to jednocześnie obszar badawczy pełniący funkcję doradczą, dostarczając wiedzy, informacji i doświadczeń wykorzystywanych niejednokrotnie do opracowywania i ulepszania metodyk badawczych, wdrażania nowych rozwiązań technicznych i legislacyjnych oraz podnoszenia kwalifikacji dozoru górniczego.